BΙΟΓΡΑΦΙΑ / BIOGRAPHY / BIOGRAPHIE / BIOGRAFÍA / BIOGRAFIE / БИОГРАФИЯ
Ο Δομήνικος (Κυριάκος) Θεοτοκόπουλος, ο επονομαζόμενος "El Greco" (ο Έλληνας), γεννήθηκε κατά πάσα πιθανότητα στο Φόδελε του Ηρακλείου Κρήτης, το 1541. Στο ναό της Αγίας Αικατερίνης στο Ηράκλειο σπούδασε τη βυζαντινή εικονογραφία.
Ο Θεοτοκόπουλος μαθήτευσε κοντά στον Τιτσιάνο, γνώρισε τον Τιντορέττο, και εξοικειώθηκε με την τεχνοτροπία του μανιερισμού. Η επίδραση του δασκάλου του είναι ιδιαίτερα έντονη και φανερή στις προσωπογραφίες του.
Το 1570, μετακόμισε στη Ρώμη, όπου απέκτησε μια ευρύτερη ουμανιστική παιδεία, καθώς και γνώσεις αρχιτεκτονικής και γλυπτικής. Έγινε φίλος με τον Τζούλιο Κλόβιο, σημαντικό εικονογράφο χειρογράφων, ο οποίος τον προώθησε σε κύκλους που βοήθησαν πολύ στη σταδιοδρομία του ζωγράφου.
Το 1572, επέστρεψε στη Βενετία για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά, τελικά, αποφάσισε να αναζητήσει καλύτερη τύχη στην Ισπανία, με την ελπίδα να λάβει κάποιες παραγγελίες για το Εσκοριάλ, κατοικία, μοναστήρι και μαυσωλείο των βασιλιάδων της Ισπανίας, κοντά στη Μαδρίτη. Ο μοναδικός, όμως, πίνακας ("Το μαρτύριο του Αγίου Μαυρικίου", περ. 1580-1582) που φιλοτέχνησε για το ανάκτορο απορρίφθηκε από το Φίλιππο Β΄.
Το 1577 εγκαταστάθηκε στο Τολέδο. Εκεί ονομάστηκε El Greco, Ο Έλληνας. Στα έργα του, όμως, υπέγραφε πάντα Ελληνικά, όπως για παράδειγμα "Δομένικος Θεοτοκόπουλος Κρης εποίησε" ή "Δομήνικος Θεοτοκόπουλος εποίει". Ανέλαβε πολλές παραγγελίες για το διάκοσμο εκκλησιών και για πορτραίτα, και απέκτησε μεγάλη φήμη και πλούτη. Με τη σύντροφο της ζωής του, Χερόνιμα ντε λας Κουέβας, απέκτησε, το 1578, το γιο του Χόρχε Μανουέλ, ο οποίος θα ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του.
Το 1586, ολοκλήρωσε το αριστούργημά του "Η ταφή του κόμη Οργκάθ", έργο περίφημο για την έμπνευσή του. Ζωγράφισε τουλάχιστον τέσσερις σειρές με τον Χριστό και τους Αποστόλους (Apostolados), που βρίσκονται πλήρεις ή διασπαρμένες σε μουσεία, ναούς και ιδιωτικές συλλογές.
Πέθανε στο Τολέδο, στις 7 Απριλίου 1614.
________________________________________________________________________________________________
El Greco, born Doménikos Theotokópoulos, (1541 – 7 April 1614) was a painter, sculptor and architect of the Spanish Renaissance. "El Greco" (The Greek) was a nickname, a reference to his national Greek origin, and the artist normally signed his paintings with his full birth name in Greek letters, Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (Doménikos Theotokópoulos), often adding the word "Κρής" (Krēs, "Cretan").
El Greco was born in Crete, which was at that time part of the Republic of Venice, and the center of Post-Byzantine art. He trained and became a master within that tradition before travelling at age 26 to Venice, as other Greek artists had done. In 1570 he moved to Rome, where he opened a workshop and executed a series of works. During his stay in Italy, El Greco enriched his style with elements of Mannerism and of the Venetian Renaissance. In 1577, he moved to Toledo, Spain, where he lived and worked until his death. In Toledo, El Greco received several major commissions and produced his best-known paintings.
El Greco's dramatic and expressionistic style was met with puzzlement by his contemporaries but found appreciation in the 20th century. El Greco is regarded as a precursor of both Expressionism and Cubism, while his personality and works were a source of inspiration for poets and writers such as Rainer Maria Rilke and Nikos Kazantzakis. El Greco has been characterized by modern scholars as an artist so individual that he belongs to no conventional school. He is best known for tortuously elongated figures and often fantastic or phantasmagorical pigmentation, marrying Byzantine traditions with those of Western painting.
________________________________________________________________________________________________
Dominikos Theotokopoulos, dit El Greco (« le Grec »), né en 1541 en Crète à Candie (aujourd’hui Héraklion), mort le 7 avril 1614, à Tolède (Espagne), est un peintre, sculpteur et architecte grec de l’École espagnole du XVIe siècle. El Greco est considéré comme le peintre fondateur de l’École espagnole.
Son œuvre picturale synthèse du maniérisme renaissant et d'art byzantin est caractérisé par des formes allongées et des couleurs vives. S'il fut célébré de son vivant, il a été oublié pendant plus d'un siècle. Redécouvert au milieu du XIXe siècle par les romantiques français en particulier, sa peinture extravagante a suscité des commentaires innombrables souvent en contradiction avec les faits historiques avérés. Sa singularité a influencé de nombreux artistes au XXe siècle, entre autres Picasso, Jackson Pollock qui se sont directement inspirés de lui.
Il semble que El Greco ait été formé dans sa ville natale puisqu'il y est reçu maître-peintre en 1566. Il est alors peintre d'icônes dans la tradition byzantine orthodoxe où il est aidé par son frère Manuso de dix ans son aîné. On possède de lui différentes icônes. Il est possible que le peintre se soit marié ou ait reçu les ordres alors. El Greco séjourne de 1568 à 1570 à Venise, où il est décrit comme « disciple » du titien – bien que El Greco n'utilise pas la même technique –, puis il est à Rome de 1570 à 1572 au service du cardinal Alexandre Farnèse.
En 1572, il est expulsé du palais Farnèse, sans que l'on en connaisse le motif concret. Le 18 septembre 1572, il est inscrit à l'Académie saint luc de Rome. Il semble qu'il reste en Italie jusqu'en 1576 avec ses deux assistants Lattanzio Bonastri da Lucignano et Francesco Preboste, ce dernier l'accompagnera en Espagne.
Le 2 juillet 1576 il reçoit la commande de L'Expolio pour la cathédrale de Tolède. Il semble qu'alors El Greco vive à Madrid auprès de la Cour d'Espagne. On lui commande le grand retable de Santo Domingo el Antiguo à Tolède. En 1578, son fils Jorge Manuel naît à Tolède. El Greco l'élève seul, on ne sait rien de la mère de l'enfant, Jeronima de las Cuevas, que El Greco n'a pas épousée. En 1579, Philippe II d'Espagne lui commande Le Martyre de Saint Maurice, destiné au palais de l'Escurial, mais le tableau ne plaît ni au roi, ni à la Cour, ni à l'Inquisition !
En 1585, EL Greco s'installe à Tolède. La même année, le théoricien italien du maniérisme, Federigo Zuccaro, lui rend visite et lui offre La Vie des peintres de Giorgio Vasari, livre que l'on a conservé, annoté de la main de El Greco qui y fait part de ses réflexions sur la peinture. Le 18 mars 1586, il reçoit la commande de son fameux Enterrement du comte d'Orgaz pour l'église Santo Tomé de Tolède. En 1587, il participe à la décoration monumentale de la ville de Tolède pour la venue de Philippe II et de la cour.
Il vit, à Tolède, dans une maison prêtée par le Marquis de Villema où il dispose « d'un appartement royal avec une cuisine principale, un salon de réception et un sous-sol donnant sur un premier patio avec un puits (…) il gagnait beaucoup d'argent mais le gaspillait dans le train somptueux de sa maison, allant jusqu'à engager des musiciens, qu'il payait pour accompagner ses repas », suivant le témoignage de Jusepe Martinez. En 1604, El Greco et sa famille occupent vingt-quatre pièces de la maison ! Quant aux procès nombreux, ils sont souvent le résultat des procédés commerciaux de El Greco qui, par exemple, demandait à son assistant Francisco Prebloste de passer un accord avec un Gênois de Séville pour que ses tableaux soient reproduits en broderie. El Greco a un atelier qui reproduit 3, 4 fois chacune de ses toiles.
Les commandes religieuses et privées affluent, en particulier de nombreux portraits. En 1603, son fils Jorge Manuel se marie, il apparaît comme assistant de son père ou comme peintre indépendant dans le style inventé par son père. Le peintre est également assisté de Luis Tristan. En 1604, le frère de El Greco, Manuso, meurt à Toléde où il est enterré. En 1611, Francisco Pacheco, peintre et théoricien de l'Art, lui rend visite à Tolède. El Greco meurt le 7 avril 1614 à Tolède. Il y est inhumé religieusement dans l'église de Santo Domingo el Antiguo.
________________________________________________________________________________________________
El Greco (Doménicos Theotocópoulos); Candía, hoy Heraklion, actual Grecia, 1541 - Toledo, España, 1614. Pintor español. Aunque nacido en Creta, isla que en aquella época pertenecía a la República de Venecia, El Greco desarrolló su peculiar estilo y la mayor parte de su trayectoria artística en España. Se formó en su isla natal como pintor de iconos, antes de trasladarse a Venecia, donde conoció la obra de Tiziano y Tintoretto, artistas que, junto con Miguel Ángel, fueron los que más influyeron en su pintura.
A partir de 1570, tras una estancia de siete años en Roma, El Greco se trasladó a Toledo por invitación del canónigo Diego de Castilla, quien le encargó un retablo para la iglesia de Santo Domingo el Antiguo. Llevaba diez años en Toledo cuando Felipe II le encomendó una obra para el monasterio de El Escorial; pero El martirio de san Mauricio no gustó al soberano español, quien ya nunca volvió a contar con el artista.
Ello supuso una decepción enorme para El Greco, ya que aspiraba a convertirse en pintor de corte, pero no entorpeció su carrera, puesto que era ya un pintor solicitadísimo tanto por los aristócratas como por los eclesiásticos toledanos. No es de extrañar, por tanto, que su obra sea extraordinariamente fecunda.
Se conocen algunas de sus creaciones anteriores a su llegada a España, lo cual permite afirmar que El Greco creó su peculiar estilo después de su establecimiento en Toledo, seguramente influido por el fervoroso ambiente religioso de la ciudad. Sus figuras alargadas, pintadas con pincelada fluida, parecen criaturas inmateriales, carentes de solidez física e imbuidas de una intensa espiritualidad. A ello hay que añadir su paleta originalísima, de colores fríos, que consigue efectos sorprendentes con los rojos, los azules y en particular los blancos, de una rara intensidad y nitidez.
Aunque pintó sobre todo obras religiosas, se le deben también importantes retratos (Félix Paravicino, El caballero de la mano en el pecho) y algunos cuadros de temática diversa. La obra más admirada de El Greco es El entierro del conde de Orgaz, por el hecho de que el artista se valió de este acontecimiento para dejar constancia del momento en que le tocó vivir; para ello, dividió el cuadro en dos planos, uno celestial en la parte superior y otro terrenal en la inferior, de tal modo que la obra es al mismo tiempo un cuadro religioso y un retrato de grupo.
El plano superior, el celestial, no se aparta de sus restantes obras religiosas y presenta idéntico hondo misticismo y parecida intensidad dramática; la novedad se encuentra en el plano terrenal, donde los principales personajes del Toledo de la época, incluidos el propio pintor y su hijo, aparecen reproducidos con absoluta fidelidad.
De la conspicua producción religiosa de El Greco cabe destacar El Expolio de Cristo, El Bautismo de Cristo, La Adoración de los pastores y diversos Apóstoles, en los que resulta admirable la expresividad de los rostros y los ademanes.
En los últimos años de su carrera el artista pintó dos celebrados Paisajes de Toledo y un cuadro mitológico, Laocoonte, que sorprende por su temática, inusual en la España del momento. Sobre un fondo de hermoso paisaje, las figuras de Laocoonte y sus hijos se retuercen en su lucha contra las serpientes y el artista se sirve hábilmente de sus contorsiones para dotar a la obra de una composición admirable.
Máximo exponente del manierismo pictórico en España, El Greco es también la primera figura de proyección universal de la pintura española y uno de los grandes genios de la historia del arte.
________________________________________________________________________________________________
El Greco wurde mit bόrgerlichem Namen Dominikos Theotokopulos um das Jahr 1541 in Fodele bei Iraklon auf der Insel Kreta geboren.
El Grecos Lebensweg ist nicht bis ins kleinste Detail όberliefert. So soll er im griechischen Kandia in byzantinischer Malerei, so wie sie die kretischen Ikonenmaler realisierten, unterrichtet worden sein. Spδter, um das Jahr 1566, zog es ihn von Kreta, das zu seiner Zeit zu den venezianischen Besitzungen zδhlte, nach Venedig. Dort lieί er sich als Meistermaler nieder. El Greco arbeitete zunδchst fόr den italienischen Meister der Hochrenaissance Tizian (Tiziano Vecellio). In dieser Zeit lernte er auch die Werke des italienischen Hauptmeisters Tintoretto (Jacopo Robusti) und des venezianischen Malers Jacopo Bassanos kennen, an denen er sich orientierte. 1570 verlieί er Venedig und siedelte nach Rom όber.
Dort war er in der Hauptsache als Bildnismaler tδtig und stand unter dem Einfluss der Werke des Florentiner Bildhauers, Malers, Architekten und Dichters Michelangelo Buonarroti. Dem damals herrschenden Stil von Michelangelo wollte El Greco aber nicht folgen, so dass er Rom wieder verlieί. 1577 zog El Greco nach Spanien und wirkte zunδchst in Madrid. Doch schon bald zog er nach Toledo. Dort realisierte er nicht nur kirchliche Auftragsarbeiten und fertigte Portraits an, sondern wurde zunδchst auch Hofmaler von Philipp II. In der Zeit von 1580 bis 1584 entstand sein Altargemδlde mit dem Titel "Martyrium des heiligen Mauritius und der thebanischen Legion". Dieses Werk lφste wegen El Grecos Malstil einen Skandal aus.
Die Interpretation religiφser Themen, die Figuren mit ihren άberlδngungen und die grelle Farbgebung entsprachen nicht dem Geschmack der Zeit und seiner Auftraggeber. Mit diesem Gemδlde wurden ihm die Auftrδge vom Kφnigshof entzogen. Danach schuf er seine Hauptwerke, die sich der Gegenreformation verpflichteten. In seinem Schaffen lieί sich El Greco vom Stil der griechisch-byzantinischen Malerei beeinflussen. Auch vermischte er in seinen Werken manieristische Elemente, so dass die lebensbejahenden Darstellungen der Renaissancezeit einen visionδren Charakter erhielten. Die άberlδngung seiner Figuren signalisierten als vergeistigte Bildmomente das Immaterielle; dabei unterstrich die Schmalheit und die Tendenz zum Filigranen, wobei Farben punktuell hervorgehoben wurden, das Spirituelle in der Absicht von El Greco.
Dennoch wirkten seine Bildinhalte realistisch. Zu seinem Alterswerk zδhlen zahlreiche Portraits. Mit dem Bildtitel "Der Blick auf Toledo" schuf er eines von vielen Landschaftsbildern, die er in diesem visionδren Ton hielt. Den Gipfel seiner visionδren Malerei erreichte El Greco mit Bildern wie "Laokoon", das er um die Zeit von 1610 bis 1614 fertig stellte. In diese Phase gehφrt auch das Werk mit dem Titel "Ausgieίung des Heiligen Geistes". Neben den όberlδngten Kφrpern der Figuren spielen das starke Gefόhl im Gesichtsausdruck, das flackernde Lichtspiel mit seiner unruhigen Wirkung oder die in den Blauton weisende Farbgebung dabei eine charakteristische Rolle. Darόber hinaus schuf El Greco Portraits mit psychologischen Ausdrucksmustern wie zum Beispiel mit dem Werk "Der Groίinquisitor Kardinal Don Fernando Niρo de Guevara", das in der Zeit um 1596 bis 1601 entstand.
Erst im letzten Jahrhundert, mit dem Aufkommen der Avantgarde, rόckte El Grecos Malweise mit ihrer Tendenz zur Abstraktion wieder in den Blickwinkel der Fachwelt und einer breiteren Φffentlichkeit. Er gilt heute als einer der wichtigsten europδischen Maler der spδtmanieristischen Kunst. Mit seinem Malstil prδgte El Greco maίgeblich alle expressionistischen Strφmungen der Moderne.
El Greco starb am 7. April 1614 in Toledo.
________________________________________________________________________________________________
Эль Гре́ко (исп. El Greco буквально «Грек», настоящее имя Доме́никос Теотоко́пулос, греч. Δομήνικος Θεοτοκόπουλος; 1541—1614) — испанский художник. По происхождению — грек, уроженец острова Крит.
Эль Греко не имел последователей-современников, и его гений был заново открыт почти через 300 лет после его смерти — мастер занял почётное место в ряду важнейших представителей европейского изобразительного искусства.
Венеция — Рим: 1541—1576
Долгое время считалось, что художник родился в деревне Фоделе близ города Кандии, современный Ираклион на Крите, входившем в то время в состав Венецианской республики. Однако, это не совсем так. Доменико Теотокопулос родился в Ираклионе в 1541 году, а в Фоделе он проживал некоторое время со своей семьей. О его родителях нет никаких достоверных сведений, как, впрочем, и о его детстве. Известно, однако, что в юности Эль Греко обучался иконописи (влияние византийского иконописного стиля отмечено во многих его работах), в 1983 году на острове Сирос была найдена икона «Успение Богоматери» с его греческой подписью. В качестве учителя Эль Греко называют известного критского иконописца Михаила Дамаскина.
В возрасте 26 лет, в 1567 году, он отправился в Венецию, где поступил в обучение в мастерскую Тициана. Некоторое влияние на его живопись также оказали другие великие итальянцы, в частности Бассано, Веронезе, Тинторетто и др. В 1570 году, по пути в Рим, будучи в Парме, Эль Греко познакомился с творчеством Корреджо, в Риме же он познакомился с творчеством Микеланджело. В том же году поступил на службу к кардиналу Фарнезе. Влияние итальянских маньеристов на творчество Эль Греко трудно переоценить, однако он критично подходил к их живописи и выработал свой оригинальный стиль. К итальянскому периоду его творчества относятся картины «Христос, исцеляющий слепого» (1570), «Благовещение» (1570—1575), «Христос, изгоняющий торговцев» (около 1570).
Испания: 1576—1614
В 1576 Эль Греко направился в Испанию на службу королю Филиппу II Испанскому. Через некоторое время художник переехал в Толедо — древнюю столицу Испании, центр испанского просвещения и искусств того времени, где и оставался до конца своей жизни. Именно в Толедо Эль Греко написал свое знаменитое полотно «Погребение графа Оргаса» (1586), принёсшее ему славу и огромное количество заказов, в основном от церкви. Тогда же художник обращает свой взор на портретное искусство, благо заказов на портреты в то время было много.
Эль Греко отличался независимым нравом, гордостью и собственным оригинальным стилем. Картины он всегда подписывал по-гречески своим греческим именем, а называл себя Доменико Греко, на итальянский манер. Прозвание «Эль Греко» дали ему каталонцы, добавив артикль «эль» к итальянскому прозвищу «Греко».
Эль Греко скончался 7 апреля 1614 и был похоронен в Толедо, Испания, в монастыре Санто Домингос Эль Антигуо.
________________________________________________________________________________________________
